آسم و انواع آن
بیمار) آقایی 25 ساله هستم که از مدت ها پیش دچار تنگی نفس می شوم و ناراحتی من با مصرف سیگار تشدید می شود. خس خس سینه هم دارم و بعضی مواقع شب ها به خاطر شدت تنگی نفس و سرفه از خواب بیدار می شوم. چند ماه پیش که به پزشک مراجعه کردم برایم تشخیص آسم را دادند. لطفاً مرا راهنمایی کنید که آیا نیاز به مصرف دارو دارم یا نه؟
لطفاً بفرمایید آسم چیست؟
آسم یک کلمه یونانی قدیمی به معنی نفس زدن است. دانشمندانی مثل سقراط، ارسطو و ابوعلی سینا در مورد این بیماری مطالب زیادی نوشته اند و توصیه هایی نیز داشته اند. به طور کلی در این بیماران تماس راه های هوایی، افزایشی واکنشی نسبت به محرک های مختلف ( که در انسان های طبیعی و نرمال این واکنش ها دیده نمی شود) را نشان می دهد.
به دنبال این محرک یک افزایش تحریک پذیری در راه های هوایی این ها به وجود می آید و متعاقب آن راه های هوایی تنگ شده و نفس کشیدن برای فرد مشکل می شود و فرد دچار علایم آسم می گردد.
این بیماری در چه افرادی بیشتر دیده می شود؟
شیوع این بیماری از 15-5 درصد در بین افراد می باشد و بیشتر، افراد زیر 12 سال دچار آسم می شوند. حدود 50 درصد افرادی که آسم دارند، زیر سن 12 سالگی، 25 درصد قبل از 40 سالگی و 25 درصد بعد از 40 سالگی به آسم مبتلا شده اند.
نسبت ابتلا در مردان به زنان حدود 2 به 1 می باشد، ولی بعد از بلوغ این اختلاف شیوع از نظر جنسی برطرف می شود و تقریباً هر دو جنس به یک اندازه مبتلا می شوند.
بیماری آسم بر چند نوع می باشد؟
بیماری آسم انواع مختلفی دارد. یک نوع از انواع آسم که به نام "آسم آلرژیک" خوانده می شود معمولاً در سنین کودکی و جوانی بیشتر دیده می شود و زمینه "حساسیت" بزرگ ترین عامل خطر برای بروز آن می باشد.
این حساسیت ممکن است یک حساسیت فصلی باشد که با علایمی مانند عطسه، آبریزش بینی، خارش حلق، قرمزی و خارش چشم خود را نشان می دهد و یا به صورت یک حساسیت پوستی باشد.
نوع دیگر آسم آلرژیک می تواند ناشی از آلرژن های محیطی باشد. از آلرژن های محیطی می توان به گرد و خاک و ذرات معلق در هوا تا آلرژن های ناشی از ادرار و مدفوع حیوانات یا پر و پشم حیوانات و یا گرده افشانی گیاهان اشاره کرد که سبب ابتلا فرد به بیماری آسم می شوند.
نوع دیگر آسم، غیرآلرژیک می باشد. البته این تقسیم بندی، تقسیم بندی کاملی نیست و ممکن است بعضی از افراد در هیچ کدام از این تقسیم بندی ها نگنجند.
آیا ژنتیک و جنبه های ارثی در ابتلا به بیماری آسم تاثیر دارند؟
از نظر علمی مهم ترین علت و رابطه ای که در ابتلا به بیماری آسم ثابت شده فاکتور ژنتیک می باشد، یعنی فردی که پدر یا مادرش مبتلا به آسم باشند، بیشتر در خطر ابتلا به آسم قرار می گیرد و اگر هر دو نفر (پدر و مادر) آسم داشته باشند، قطعاً امکان ابتلا فرزندان بیشتر خواهد شد.
آیا این بیماران می توانند هر شغل و فعالیت اجتماعی داشته باشند؟
نوع شغل در تشدید و ایجاد بیماری بسیار مهم می باشد. نوعی از آسم را به نام "آسم وابسته به شغل" می نامند. به طور متوسط 10 درصد بیماران آسمی، آسم وابسته به شغل دارند؛مثل کارگرانی که در کارخانه ریسندگی و بافندگی کار می کنند یا کسانی که بیشتر با پنبه سر و کار دارند یا کارگرانی که در معرض رنگ کاری هستند.
بنابراین پزشک حتماً باید به شغل بیمار در هنگام درمان توجه کند و خود بیمار نیز به خوبی شرح حال خود را بیان کند. البته قابل ذکر است که با معاینه فیزیکی و تست های تحریکی آسم، بیماری کاملاً تشخیص داده می شود و قابل درمان و کنترل خواهد بود.
دکتر ام البنین پاک نژاد- متخصص داخلی و فلوشیپ فوق تخصصی ریه
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران
*مطالب مرتبط:
چرا آسم کودکان، در بزرگسالی دوباره عود می‌کند
کودکان مبتلا به آسم را از ورزش کردن منع نکنیم
